Projekt MultiMemo – Multidirectional Memory: Remembering for Social Justice (2023-2024) proponuje przekrojowe podejście do pamięci – takie, które podkreśla znaczenie pamięci dla sprawiedliwości społecznej i stawiania czoła współczesnym wyzwaniom związanym z łamaniem praw człowieka, konfliktami zbrojnymi i przemocą, wykluczeniem społecznym i kryzysem migracyjnym. Opierając się na koncepcji „pamięci wielokierunkowej”, projekt omawia i inicjuje różnorodne formy aktywnego upamiętniania w przestrzeniach publicznych w kilku krajach europejskich.
Punktem wyjścia dla MultiMemo jest trudne dziedzictwo II wojny światowej w Europie Środkowo-Wschodniej. Projekt koncentruje się na miejscach i praktykach „wielokrotnego wykluczenia” w odniesieniu do pamięci, które są problematyczne lub/i pomijane, ponieważ trauma Holokaustu nakłada się na inne złożone problemy społeczne, historyczne lub współczesne. Takie miejsca w Europie Środkowo-Wschodniej reprezentują również pewną formę dziedzictwa obu reżimów totalitarnych we współczesnej historii – narodowego socjalizmu i komunizmu. Zaproponowane w projekcie podejście intersekcjonalne jest obecnie bardziej aktualne niż kiedykolwiek, kiedy ponownie, po prawie ośmiu dekadach pokoju, doświadczamy wojny w Europie Środkowo-Wschodniej, w Ukrainie, której skutkiem są kryzysy uchodźcze i humanitarne.
Projekt jest finansowany przez Unię Europejską (CERV-2022-REM) i bierze w nim udział dziewięciu europejskich partnerów: FestivALT, UMF, Fundacja Zapomniane, JCC Warsaw, Fundacja Formy Wspólne, Fundacja Dokumentacji Cmentarzy Żydowskich, CEJI – A Jewish Contribution to an Inclusive Europe, Uniwersytet w Würzburgu oraz Hochschule für Jüdische Studien Heidelberg.
Relacje z wydarzeń
RELACJE Z WYDARZEŃ
1. KICK-OFF – WARSZAWA
Pierwsze spotkanie projektu MultiMemo odbyło się w dniach 19-20 lutego 2023 roku w Warszawie. Wspólnie z partnerami konsorcjum omówiliśmy cele i podejście projektowe oraz przedstawiliśmy je szerszemu gronu odbiorców.
Wydarzenie rozpoczęliśmy spacerami po dwóch warszawskich cmentarzach żydowskich, Okopowej i Bródnie, skupiając się wokół tematu podejścia do pamięci, koncepcji zielonych upamiętnień i różnych typów upamiętniania. Następnie wydarzenie koncentrowało się na planowaniu pracy projektowej, komunikacji i koordynacji pracy na najbliższe miesiące pomiędzy partnerami. Celem tego spotkania była również integracja partnerów projektu oraz ustalenie efektywnego i przejrzystego modelu współpracy.
2. WARSZTATY PAMIĘCI PARTYCYPACYJNEJ – PAWŁÓWKA
W marcu w Tomaszowie Lubelskim i Pawłówce odbyły się uroczystości upamiętniające miejsce pochówku trojga żydowskich dzieci: Rywki, Bałki i Jankiela, zamordowanych podczas Zagłady i pochowanych w pobliżu ich domu na Pawłówce. Punktem kulminacyjnym warsztatów edukacyjnych była uroczystość oznaczenia tego miejsca drewnianą macewą. W warsztatach i uroczystości wzięli udział uczniowie I Liceum Ogólnokształcącego w Lublinie i uczniowie Szkoły Podstawowej w Michałowie, dyrektorzy szkół, przedstawiciele władz samorządowych, pracownicy muzeum, kilkoro mieszkańców, nauczyciele oraz lokalny chór. Odśpiewano modlitwę za zmarłych po hebrajsku, a jeden z uczniów odczytał psalm 23.
Były to pierwsze warsztaty zrealizowane przez Fundację Zapomniane w ramach projektu MultiMemo. Dziękujemy Stowarzyszeniu Żydowski Instytut Historyczny oraz darczyńcy Szlomo-Albam-Stiftung za dofinansowanie warsztatów w Pawłówce „Punkty referencyjne” – tworzenia drewnianych macew.
3. SPACER PO ŻYDOWSKIM CMENTARZU NA BRÓDNIE I PREZENTACJA PROJEKTU JEGO RENOWACJI
23 kwietnia 2023 roku odbyło się kolejne wydarzenie w ramach projektu MultiMemo organizowane przez organizację partnerską Formy Wspólne. Spotkanie dotyczyło cmentarza na Bródnie – najstarszej żydowskiej nekropolii w Warszawie, oraz projektu koncepcyjnego jego renowacji, a dokładnie ekspozycji ok 40 000 macew, które obecnie niszczeją na zwałowiskach w centralnej części cmentarza. Pierwszą częścią spotkania był spacer po cmentarzu i zapoznanie się z niezwykłą i tragiczną historii tego miejsca, a także z jego stanem faktycznym. Dzięki temu uczestnicy mogli lepiej zrozumieć założenia projektu prezentowane przez architektów Fundacji Formy Wspólne w drugiej części wydarzenia w Muzeum Warszawskiej Pragi.
W wydarzeniu oprócz mieszkańców wzięli udział aktywiści z fundacji Forum Dialogu, badaczki wydziału antropologii i kulturoznawstwa, inżynierowie, architekci, oraz przedstawiciele Gminy Żydowskiej z Warszawy i Szwecji.
Było to pierwsze wydarzenie, organizowane przez fundacje Formy Wspólne w ramach projektu MultiMemo, w którym mieliśmy zaszczyt uczestniczyć, jako partnerzy.
Program jest realizowany w ramach projektu MultiMemo - Multidirectional Memory: Remembering for Social Justice, który realizujemy wspólnie z CEJI - A Jewish Contribution to an Inclusive Europe, Fundacją Dokumentacji Cmentarzy Żydowskich, Fundacja Formy Wspólne, Fundacją Urban Memory Foundation, Fundacją Zapomniane, Hochschule fur Judische Studien, JCC Warszawa, Uniwersytet w Wurzburg,
Program jest realizowany w ramach projektu MultiMemo - Multidirectional Memory: Remembering for Social Justice, który realizujemy dzięki wsparciu Unii Europejskiej w ramach programu Citizens, Equality, Rights and Values (CERV).
